Te Ahu o te Reo

Contact person(s)

E hura ana i te hauora o te reo ki roto i ngā kāinga me ngā hapori Māori

Kua oti ake i te NZCER – Te Wāhanga tāna rangahau i te hauora o te reo Māori ki roto i ngā kāinga me ngā hapori. Ka hurahia e Te Ahu o te Reo ngā pēwheatanga ā-whānau ki roto i ngā hapori e iwa, e mahi ake ana ki te whakaū i te reo Māori kia mau, kia ora, kia noho hoki hei reo kōrerorero mō ia rā.

Ko ngā whakataunga rangahau a Te Ahu o te Reo ka tirohia mō te tukunga pūtea me te whakahaere hōtaka kia eke ai ki ngā tūmanako mō te reo Māori. He rārangi tūtohu ka puta hei whakamārama ake i ngā mahi a te kāwanatanga o te motu, me ngā kāwanatanga ā-rohe hoki, tae atu ki te wāhanga mātauranga me te wāhanga pāpāho.

Ka mahi tahi Te Taura Whiri nāna nei i utu te rangahau ki Te Mātāwai hei whakatutuki i ngā tūtohutanga.

Ka whakaputaina e mātou he rīpoata e āta whakaatu ana i ngā whakataunga mai o tēnā o tēnā o ngā hapori e iwa. Ka whakaatu ngā rīpoata i ngā wero me ngā whaihua i pā mai ki ngā whānau e whai ana i ō rātou moemoeā i ō rātou tūmanako hoki ki te pupuri, ki te whakarauora, ki te whakatau noa i te reo Māori ki roto o ia hapori.

Ko Te Ahu tēnei o te Reo Māori ki roto i te rautau 21 e haere ake nei. He mea āpiti ki te tino rangahau pūtake mō te reo Māori i whakahaeretia i te ngahuru tau 1970 e Richard rāua ko Nena Benton, i whakaatuna ai te ngaro tonutanga o te reo Māori puta noa i Aotearoa. O aua hapori i rangahautia rā e waru anō i uru mai ki Te Ahu o te Reo. Pānuitia he whakarāpopototanga mō te huarahi i whāia.

Ko te ingoa o te kaupapa nei hei tohu i ngā wā o mua, i ngā wā hoki o muri iho nei.

Nā Tākuta Patu Hōhepa tēnei kaupapa rangahau i tapa ko Te Ahu o te Reo. He ahunga rua hoki te tikanga o te ingoa nei, e tohu ake ana i ngā wā o mua. i ō muri iho nei hoki. E hāngai ana Te Ahu o te Reo ki te whakataukī nei, ‘Ko te reo te tūahu o te mana Māori’. Ka whakarite tēnei whakataukī i te reo Māori ki te tūahu inā hoki ōna take nui hei pou tikanga, hei taurima i ō tātou marae, hei pupuri i te mana Māori, i ā tātou tikanga me tō tātou rangatiratanga hoki. Ka hāngai ki te whakaaro kia whai wāhi nui rawa te reo Māori. Ā kei roto anō hoki i Te Ahu o te Reo te whakahau ki te titiro whakamua ki ngā rā e heke mai nei ka kōkiri whakamua ai ki te whakarauora i tō tātou reo. Ka whakaata ake hoki te ingoa nei i te hurihanga o te reo, i te wairua hoki o te whakataukī rā. He whakamāramatanga nō hea tātou, kei hea tātou, ā, ki hea tātou ahu atu ai mō te reo Māori.

The report was prepared for Te Taura Whiri i te Reo Māori